Fundusze Europejskie dla Łódzkiego 2021-2027
Łódzkie. Dynamiczne 20-lecie
Data publikacji
19.03.2024
Województwo łódzkie sprzed 20 laty potrzebowało poważnej interwencji finansowej dla pobudzenia gospodarczego. Oparte przez lata na przemyśle lekkim Łodzi i miast satelickich bardzo boleśnie odczuło przemiany lat 90-tych. Aglomeracja łódzka wyludniała się w dużym tempie, brakowało pomysłu na rozwój gospodarczy miasta i regionu. Pieniądze unijne inwestowane w podstawową infrastrukturę: kanalizację, wodociągi, budowę oczyszczalni ścieków, a następnie infrastrukturę miejską, wiejską, drogową, rozwój przedsiębiorstw, wreszcie w ludzi – szkolenia, naukę, pomoc bezrobotnym, pozwoliły na odbudowanie gospodarki.
Jednym z najważniejszych działań podjętych w Łódzkiem była inwestycja w rozwój komunikacji. Już w pierwszym okresie programowania unijnego (ZPORR) podjęty został przez ówczesnego prezydenta Łodzi temat tramwaju regionalnego. Wtedy przebudowane zostało torowisko na całej długości z północy na południe miasta, a w ostatnich latach, dzięki wsparciu zarządu województwa i współpracy finansowej z poprzednim rządem udało się wrócić do tematu i dołączyć do sieci dwa miasta sąsiadujące: Pabianice i Zgierz. Torowiska tramwajowe zostały kompletnie przebudowane, uzupełniony został tabor.
Spektakularnym przedsięwzięciem było niewątpliwie powołanie i rozwój Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. W województwie powstała sieć połączeń kolejowych łączących miasta i miejscowości w promieniu 100 km od Łodzi. Kolej obsługuje nowoczesny tabor, który w kolejnych latach był uzupełniany o coraz nowsze pociągi. Sieć jest poszerzana, dołączane są do niej kolejne miasta i wsie. Dofinansowanie całego projektu sięgnęło 595 mln zł.
W ostatnich latach połączenia kolejowe uzupełniane są przez autokary tam, gdzie kolej nie dojeżdża. W ten sposób likwidowane są białe plamy komunikacyjne, a do sieci ŁKA włączane są nawet bardzo małe miejscowości. Dzięki wspólnemu biletowi aglomeracyjnemu i zintegrowaniu rozkładów jazdy sieć z powodzeniem uzupełniają autobusy powołane przez województwo dzięki Funduszowi Rozwoju Komunikacji Autobusowej. Ponadto zarząd województwa łódzkiego zakupił autobusy stanowiące tzw. ostatnią milę – dowożą pasażerów nawet z najmniejszych miejscowości właśnie do przystanków ŁKA.
Łódzka Kolej Aglomeracyjna uzupełnia niskoemisyjny transport miejski w Łodzi zwiększając liczbę przystanków na terenie miasta. Dla jej pociągów poprzedni rząd rozpoczął budowę tunelu średnicowego pod miastem – jednej z największych inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w polskich miastach również z pieniędzy unijnych.
Wspominając o poprawie jakości usług komunikacyjnych warto trzeba też wspomnieć o projektach drogowych, które przyczyniły się do wyprowadzenia ruchu drogowego z centrów miast przyczyniając się tym samym do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców. Wiązało się to nie tylko z budową autostrad i dróg ekspresowych, których Łódzkie było największym beneficjentem w kraju (m.in. pełny ring autostradowy wokół Łodzi), ale też budową i modernizacją dróg wojewódzkich stanowiących często szlaki dojazdowe do autostrad.
20 lat w Unii to z pewnością zmiana wizerunków miast, miasteczek i wsi. Wkład unijny pozwolił na przemianę wielu z nich, a efekty widać zwłaszcza w tych zabytkowych, z zabudową historyczną. Diametralnie różnią się centra Piotrkowa Trybunalskiego, Sieradza, Wielunia, Tomaszowa Mazowieckiego, Skierniewic, Zgierza, Bełchatowa. Choć z opóźnieniem, to widać efekty rewitalizowanych kwartałów ulic w Łodzi. Docenić należy każdą inwestycję na wsiach i w małych miasteczkach.
Najbardziej spektakularną przemianę przeszedł Uniejów. Już w początkowym rozdaniu środków unijnych samorządowcy z tego niewielkiego miasteczka pozyskali pierwsze pieniądze na wykorzystanie znajdujących się pod miastem złóż termalnych. Potem powstawały baseny termalne odkryte i zamknięte, spa, sauny, infrastruktura kultury, hotele i dom uzdrowiskowy, boiska z podgrzewaną murawą. Wybudowano także nowe drogi, zrewitalizowano zamek i zabytkowy park. Miasto jest ogrzewane energią wód termalnych. Dzięki umiejętnemu wykorzystaniu środków unijnych, których w sumie nazbierało się ponad 239 mln zł, miasto stało się uzdrowiskiem. To obecnie jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w naszym województwie. Powstają przedsięwzięcia z branży turystycznej i planuje się następne. Budowana jest m.in. całoroczna jodowa tężnia solankowa - potężny obiekt o właściwościach medycznych i rekreacyjnych. Ten w połowie jest finansowany z Polskiego Ładu. Uniejów stał się w ten sposób dobrym przykładem montażu finansowego z wykorzystaniem środków pochodzących z Unii Europejskiej i budżetu państwa.
Rewitalizacja w Łódzkiem to także sięganie do historii i to również tej z początków państwowości. Przykładem takiej inwestycji jest grodzisko w Tumie. Odwiedzający je mogą przenieść się w czasy wczesnośredniowiecznej Polski: są tu wały, brama, fosa, a drewniane wieża i studnia. Zrekonstruowany za blisko 10 mln zł gród jest jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych Łódzkiego.
Pieniądze unijne były ważnym wkładem podczas walki z Covid i skutkami pandemii. Podjęte w Łódzkiem zadania w ramach RPO WŁ 2014-2020 pozwoliły zagospodarować blisko pół miliarda złotych. Największe zadania skierowane były na poprawę jakości opieki zdrowotnej. Wartość projektów wyniosła 229 mln zł i za te pieniądze remontowane były oddziały szpitalne, kupowany był sprzęt medyczny, wspierano programy rehabilitacyjne.
Wsparcie unijne warte ponad 250 mln zł przełożyło się na utrzymanie kondycji przedsiębiorczości w Łódzkiem. Projekty polegały na dofinansowaniu wynagrodzeń dla MŚP i organizacji pozarządowych, dofinansowaniu kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, dotacjach na łagodzenie negatywnych skutków pandemii oraz finansowaniu kapitału obrotowego.
To był ważny zastrzyk finansowy dla Łódzkiego w bezprecedensowej sytuacji pandemicznej, ale wsparcie gospodarcze to również perspektywiczne inwestycje podjęte przez Województwo. Przykładem takiego przedsięwzięcia jest zakończona w ubiegłym roku budowa Centrum Logistycznego Zduńska Wola Karsznice. Kosztem blisko 130 mln zł z dofinansowaniem unijnym na poziomie 52 mln zł powstało jedno z największych multimodalnych centrów logistycznych w Polsce. Zajmuje blisko 13 hektarów. Terminal wyposażony jest w inteligentne systemy optymalizujące operacje logistyczne i zapewni kompleksową obsługę logistyczną międzykontynentalnych połączeń kontenerowych, a także z portów bałtyckich na południe kraju i cały region środkowoeuropejski.
Inwestycją podobnej rangi i też zrealizowaną z wykorzystaniem środków unijnych był terminal w Krzewiu pod Krośniewicami.
Na wdrażaniu funduszy unijnych w Łódzkiem zyskały uczelnie i cały świat instytucji badawczo-rozwojowych. Na szczególną uwagę zasługują:
nowoczesne laboratoria biomedyczne w kampusie centrum kliniczno-dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, co jest efektem projektu „Badania Rozwój Innowacyjność w łódzkim kampusie biomedycyny i farmacji (BRaIn)”;
MOLecoLAB czyli nowoczesne laboratoria badawczo rozwojowe oraz wyposażenie ich w nowoczesną aparaturę także pracujące dla UM;
projekt „Innowacyjne włókiennictwo 2020+” zrealizowany przez Politechnikę Łódzką jako lidera konsorcjum, w ramach którego powstało Laboratorium badawczo-demonstracyjne umożliwiającego prowadzenie badań eksploatacyjnych i ocenę funkcjonalności zaawansowanych technologicznie środków ochrony indywidualnej (odzieży ochronnej) w warunkach symulujących ich potencjalne użytkowanie w środowisku pracy i zagrożenia.
Cenne projekty realizowane były w Instytucie Ogrodnictwa – Państwowym Instytucie Badawczym w Skierniewicach. Jednym z nich jest Centrum Innowacyjnych i Zrównoważonych Technologii Ogrodniczych - nowoczesny kompleks laboratoryjny, miejsce funkcjonowania interdyscyplinarnych grup badaczy i zespołów naukowych pracujących rzecz rozwiązywania najbardziej istotnych i kluczowych dla produkcji ogrodniczej problemów gospodarczych o podłożu środowiskowym.
Dział badawczo-rozwojowy powstał w Wojskowych Zakładach Lotniczych Nr 1 S.A. Ma na celu wprowadzenia innowacyjnej działalności z zakresu lotnictwa oraz badań nieniszczących.
W każdym okresie wdrażania pieniędzy unijnych niezwykle ważne dla Łódzkiego były pieniądze przeznaczone na wzrost kompetencji pracowników i likwidację wykluczenia społecznego. W Łódzkiem dotkniętym w latach 90-tych strukturalnym bezrobociem, koniecznością przebranżowienia pracowników, był to niezwykle cenny wkład. Jednym z priorytetowych zadań dla Województwa Łódzkiego było wsparcie kształcenia zawodowego uzupełnianego o staże w przedsiębiorstwach oraz stypendia dla uczniów szczególnie uzdolnionych.
Tylko w ostatnim okresie programowania wsparciem zostało objętych blisko 60 tys. osób bezrobotnych, w tym długotrwale bezrobotnych i zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Wsparcie dla nich sięgnęło 664 mln zł. Województwo będące regionem rolniczym potrzebowało również zastrzyku inwestycji w obszarach wiejskich. Nadrobione zostały zaległości infrastrukturze koniecznej, jak wodociągi, kanalizacja, oczyszczalnie ścieków. Wizerunek miasteczek i wsi odmieniały inwestycje drogowe, nowe targowiska, zmiany wizerunku centrów.